Beta Testing the world!

Διάβασα στο error του Rocean για το κομμουνιστικό open source. Παίρνω λοιπόν αφορμή για κάποιες σκέψεις πάνω σε αυτό και μια προέκτασή τους.

Η έννοια της “πνευματικής ιδιοκτησίας” είναι λίγο συγκεχυμένη. Σαφώς και δεν μπορεί να υπάρχει “ιδιοκτησία στην γνώση”, καθώς η γνώση, είτε αυτή είναι επιστημονική, τεχνολογική, προγραμματιστική ή οτιδήποτε άλλο, είναι κοινωνική παραγωγή και όχι ατομική. Τα άλματα στην επιστήμη δεν ήρθαν από το πουθενά. Ο Νιούτον δεν ανακάλυψε τον νόμο της παγκόσμιας έλξης το 500 π.χ. και ο Αϊνστάιν δεν ζούσε στο 1600 όταν σκέφτηκε τη θεωρία της σχετικότητας. Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι “η σκέψη αυτή είναι δική μου και κανενός άλλου”; Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι η ανακάλυψη του καινούργιου είναι θέμα συνθηκών. Η τηλεόραση εφευρέθηκε σε δυο διαφορετικά σημεία του πλανήτη ταυτόχρονα. Ο διαφορικός λογισμός είχε ανακαλυφθεί από τον Newton και τον Leibniz. Ο Τζουλς Βερν είχε προαναγγείλει την κίνηση με ατομική ενέργεια (20.000 Λεύγες κάτω από τη θάλασσα), αλλά έπρεπε να περάσουν 80 χρόνια για να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο. Τα κινήματα της τέχνης δεν ήρθαν από το μηδέν. Συχνά λέγεται ότι ο Μπετόβεν ήταν ο τελευταίος κλασικός και ο πρώτος ρομαντικός, ή ότι στον Μπαχ υπάρχει όλη η μουσική του πριν και του μετά. Η επανάσταση του 1917 δεν ήρθε από μόνη της, πάτησε θεωρητικά στον Μαρξ, στον Λένιν, πήρε την εμπειρία της Κομμούνας, του 1905 κι αυτοί οι άνθρωποι κι αυτά τα γεγονότα με τη σειρά τους σε άλλους και σε άλλα γεγονότα.
Με το open source λοιπόν, ο δημιουργός-προγραμματιστής λέει: Ο κώδικας του προγράμματός μου, δλδ. η σκέψη μου (γιατί ο προγραμματισμός δεν είναι τίποτε άλλο από αποτύπωση της σκέψης με κάποιο εργαλείο διαφορετικό από την ομιλούμενη γλώσσα), δεν μου ανήκει, δεν έχω δικαίωμα να την κρατήσω για μένα. Η GPL άδεια δηλώνει ότι ο κώδικας που θα δημοσιευτεί κάτω από αυτήν την άδεια θα πρέπει να παραμείνει ανοιχτός για πάντα. Αν χρησιμοποιηθεί κομμάτι από αυτόν τον κώδικα, ο νέος κώδικας που το χρησιμοποιεί θα πρέπει να είναι ανοιχτός και κανένας δεν έχει δικαίωμα να πάρει κομμάτι και να το “κλείσει”.
Υπάρχουν βέβαια κι άλλα παραδείγματα αδειών, δεν είναι μόνο η GPL. Η BSD λέει “κάντε ό,τι θέλετε, πειράξτε το, κλειδώστε το, βγάλτε λεφτά, δεν με ενδιαφέρει”. Η MIT λέει ότι “θα πρέπει να υπάρχει αναφορά” και σταματάει εκεί. Υπάρχουν δλδ. διαφορετικές εκφάνσεις και στο open source, δεν είναι όλα ρόδινα. Η Apple ας πούμε πήρε το BSD και έφτιαξε ένα ολόκληρο (καινούργιο μεν, αλλά βασισμένο αλλού, όπως όλα) λειτουργικό σύστημα, και κάτι τέτοιο είναι επιτρεπτό και θεμιτό σύμφωνα με την καπιταλιστική λογική. Φυσικά, το ότι είναι ανοιχτό δεν σημαίνει ότι είναι και τζάμπα. Μπορεί κάποιος να δημοσιεύει μια υπορουτίνα του προγράμματος του δωρεάν, ενώ το πλήρες να το πουλάει κανονικά. Παραδείγματα το unrar (opensource) και rar (proprietary) και η MySQL-base (opensource) και MySQL-enterprise (proprietary). Ο καπιταλισμός βρίσκει τον δρόμο του και χώνεται παντού, ελίσσεται, δεν είναι τα πάντα τόσο απλά.

Δεν είναι τέλειο βέβαια το OS. Κλασικό παράδειγμα οι απανταχού διανομές λίνουξ. Αναφέρομαι σ’ αυτό γιατί οι δύο λέξεις είναι συνυφασμένες. Η έννοια “ελεύθερο λογισμικό” έχει στρεβλωθεί έτσι ώστε η κάθε διανομή να έχει δικά της στάνταρ, ή για να ακριβολογώ, να υπάρχει έλλειψη στάνταρ. Ένα πακέτο rpm δεν θα παίξει στο gentoo ή στο debian, οι εφαρμογές που μπαίνουν σε μια διανομή στο /usr/local/bin μπορεί σε άλλη να είναι στο /usr/bin, τα αρχεία διαμόρφωσης (configuration) εφαρμογών είναι άλλα στο /etc, άλλα στο home, άλλα στο /var, ένας πανικός, και αυτός ο πανικός προωθείται ως σωστός τρόπος, γιατί είναι “ελευθερία”. Αν διαβάσεις το “ένα μανιφέστο των χάκερ” του Μακένζι Γουάρκ, θα σου πέσουν τα μαλλιά, αφιερωμένε αναγνώστη μου, όταν θα συναντήσεις στις πρώτες σελίδες του τον ισχυρισμό ότι “οι χάκερ είναι τάξη”.
Υπάρχει και ένας ελιτισμός που κυριαρχεί στο open source. Οι παλιότερες διανομές linux (το Σλακ ας πούμε) δεν θέλουν με τίποτα να υιοθετήσουν ευκολότερους τρόπους εγκατάστασης, γραφικού περιβάλλοντος, κτλ. Το “στήσιμο” ή το troubleshooting μιας τέτοιας διανομής παραμένει πεδίο έμπειρων ανθρώπων των υπολογιστών. Μπορεί στο Παλλεσβιακό Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο να χρησιμοποιείται gentoo linux από το καλοκαίρι του 2006, αλλά δεν θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο αν δεν υπήρχε κάποιος να το στήσει και να το συντηρήσει (αν βρεις ποιος, κερδίζεις OpenOffice). Ευτυχώς φαίνεται ότι αυτό αλλάζει και ξεφυτρώνουν διάφορα διαμαντάκια.

Για να το φέρω στα μέτρα μου, έχω δηλώσει ότι αν μπορούσα να κάνω τη δουλιά μου με linux, θα έκανα το switch. Αλλά, εφαρμογή σαν το Logic Pro δεν υπάρχει (έστω και εμπορική) σε linux, οπότε… Συν του ότι το MacOS X είναι έτη φωτός μπροστά από οτιδήποτε :-P.

Το open source αναμφισβήτητα είναι κέρδος, είναι αξιοποιήσιμο, πρέπει να προβληθεί σωστά και να επισημαίνονται τα λάθη του και να γίνονται προτάσεις βελτίωσης. Γνωρίστε το και διαδώστε το, όπως τον Ριζοσπάστη.

Να πω κι ένα μεγάλο ΜΠΡΑΒΟ στα τζιμάνια του ΠΑΜΕ στην Κοζάνη, που κάνουν διημερίδα για το linux!

ΥΓ: Μήπως πρέπει να φύγω από το blogspot και να ανοίξω δικό μου domain με open source wordpress;